Tuinkalender oktober

De temperatuur daalt en het groeiseizoen van het gezon zit er weer bijna op. Dit betekent minder onderhoud aan het gras, maar laat het gazon wel goed de winter ingaan. Belangrijke punten waar deze maand nog op gelet moet worden zijn:

Maaien: Het gras groeit niet zo snel meer als in de zomermaanden, waarbij elke week minimaal een keer het gazon gemaaid moest worden. Vanaf nu kan dit eens in de twee weken gebeuren. De stand van de maaier blijft tot aan het eind van het maaiseizoen op dezelfde hoogte staan. Aan het eind van de maand maai je voor de laatste keer dit jaar. Nu zet je de stand iets hoger zodat het gras niet te kort de winter in gaat. Bij een siergazon is de laagste stand 2-3 centimeter en bij een speelgazon 3-4 centimeter.

Graskantverzorging: Doordat je met een grasmaaier niet alle plaatsen op het gazon kunt maaien is het belangrijk om eens in de 2 à 3 maaibeurten de graskanten bij te knippen. Dit kan zowel met een handschaar als een loopschaar. Ook een grastreemer of bosmaaier met nylon draad is toepasbaar en vooral makkelijk langs verhogingen zoals plantenbakken, paaltjes, bomen, enzovoort. De graskanten moeten bij de laatste maaibeurt van het jaar altijd geknipt worden.

Bemesten: Voor een goed behouden gazon dien je drie keer per jaar je grasmat te bemesten. De laatste keer dat je het bemest in dit seizoen gebeurt in september/oktober. Dit doe je met najaars gazonmest, wat een hoog fosfaatgehalte heeft en daarmee het gras afhardt voor de winter. Voor een exact gebruik van hoeveelheden dien je de handleiding te lezen, hierna kun je de kunstmest verdelen over het oppervlak. Dit kan handmatig of met een strooiwagentje. Wanneer dit dus in september niet gebeurd is, kan er deze maand ook nog makkelijk worden bemest.

Onkruid bestrijden: Diepwortelende onkruiden zoals paardenbloemen kunnen het beste zo diep mogelijk met de hand uitgestoken worden zodat de kans op terugkomst klein is. Bestrijden door te spuiten heeft vanaf nu weinig zin meer, daar kan beter mee gewacht worden tot in het voorjaar.

Blad verwijderen: Teveel blad op het gazon kan zorgen voor lichtgebrek. Hark daarom regelmatig de grasmat schoon met een bladhark als er veel blad op komt te liggen. Zo voorkom je dat het gras geel wordt. Er kan ook gekozen worden om een bladblazer/bladzuiger te gebruiken.

De grond is nog redelijk warm en vochtig wat voordelig is voor het aanplanten van bomen, heesters, klimplanten en vaste planten in container of met kluit. Door de warmte zullen de wortels nog voor de winter gaan groeien. Zorg ervoor dat je het plantgat ruim genoeg maakt en dat je de ondergrond goed losspit en eventueel verrijkt met compost, of in het geval van zuurminnende planten met turf. Zet de beplanting zo hoog dat de omringende grond even hoog ligt als de grond van de kluit. Stamp de grond goed aan bij het dichtgooien van het gat en geef regelmatig water bij droog weer.

Bladverliezende hagen zoals beuken of haagbeuken kunnen in deze periode worden geplant. Door met kleine planten te beginnen en elk jaar goed te snoeien zul je een mooiere, dichtere en strakkere haag krijgen dan wanneer je met grotere exemplaren begint. De diepte en breedte van de geul die je moet graven hangt af van de grootte van het wortelstelsel. Zorg dat de wortels genoeg ruimte hebben en maak de grond in de geul goed los. Verrijk de grond eventueel met compost. Zet de planten een voor een op een hoogte zoals ze bij de kweker ook hebben gestaan. Stamp de grond er omheen goed aan en zet de volgende op een zodanige afstand dat de haag net lijkt te sluiten. Geef uiteindelijk genoeg water en kort de haag nog een stukje in zodat de groei bevorderd wordt.

Voorjaarsbloeiende bollen en knollen kunnen in oktober verder worden geplant. Door ze ook al in september te planten zullen deze uit oktober wat later gaan bloeien. Dit hoeft geen nadeel te zijn omdat ze uiteindelijk ook wat langer door zullen gaan met bloeien. Plant ze twee tot driemaal zo diep als de bol of knol hoog is. Bekende soorten zijn narcissen, krokussen, sieruien en blauwe druifjes, maar denk ook aan minder toegepaste soorten als Chionodoxa, Ornithogalum, Scilla en Iris histrioides.

Groenblijvende heesters kunnen in oktober verplant worden omdat de grond nog relatief warm is. Steek de plant zo uit dat er een zo’n groot mogelijke kluit overblijft. Het gat waarin de heester wordt geplant moet ongeveer eens zo breed zijn als de wortelkluit zelf. Zorg dat de grond goed gespit is en dat de bovenkant van de kluit gelijk is met het grondoppervlak. Vul daarna het plantgat aan met grond, stamp goed aan en geef genoeg water. In deze tijd van het jaar hebben de planten niet meer zoveel water nodig als bij warm weer in de zomer.

Vorstgevoelige bollen en knollen moeten uit de grond gehaald worden nu het weer gaat vriezen. Knip het blad enkele centimeters boven de grond af en graaf de bol- en knolgewassen uit. Het zand dat er aan blijft zitten hoef je er niet af te halen omdat dit juist tegen uitdroging kan beschermen. Bewaar de bollen in kistjes tussen kranten of in turfmolm op een koele, luchtige en vooral vorstvrije plaats. Enkele voorbeelden van vorstgevoelige planten waar dit bij moet gebeuren zijn:

• Dahlia (Dahlia)
• Gladiolen (Gladiolius)
• Bloemriet (Canna)
• Kaapse hyacint (Galtonia)
• Haaklelie (Crinum)

Ongebruikte stukken grond kunnen het beste nu gespit worden omdat de aarde vochtig is maar niet plakkerig. Door er organisch materiaal doorheen te verwerken ligt de grond er gelijk plantklaar bij zodra dit weer kan gaan gebeuren. Gebruik hiervoor een niet te grote spade om het werk niet te zwaar te maken.

De meeste eenjarige planten zijn nu wel uitgebloeid. Wanneer ze voor de eerste nachtvorst weggehaald worden, zullen de stengels ook niet gaan rotten. Het verwijderen van deze planten kan het beste gewoon met de hand gedaan worden waarbij je ze met wortel en al uit de grond trekt. Het groenafval wat je hiervan overhoudt kan gewoon op de composthoop.

Verouderde vaste planten waarbij de groei zich vooral aan de buitenkant bevindt en het hard langzaam kaal wordt kunnen worden gedeeld door te scheuren. Graaf hiervoor de planten uit en schudt deze los met een riek. Scheur ze met de hand of verdeel ze aan de hand van een steekschop. Plant de nieuwe scheurlingen in groepjes terug in de tuin, afhankelijk van de beschikbare ruimte. Oktober is een geschikte periode om planten te delen, doe dit alleen niet als de grond veel te nat of bevroren is. Herfstasters kunnen beter in het voorjaar gescheurd worden omdat dit een laatbloeiende vaste plant is.

Omdat niet alle planten op hetzelfde tijdstip gesnoeid kunnen worden, zijn er het hele jaar rond snoeiwerkzaamheden te doen. Daarom is het belangrijk gereedschappen zoals een snoeischaar, (motorische- of elektrische) heggenschaar, een takkenschaar en een snoeizaagje goed te blijven onderhouden om je te helpen om bijvoorbeeld de volgende werkzaamheden zo prettig mogelijk te maken:

Heesters: Hoge struiken zoals Lavatera en Budleja davidii, worden in het voorjaar sterk terug gesnoeid. Op dit moment kunnen ze al tot ongeveer de helft ingekort worden. Doordat ze niet zo’n grote kroon meer hebben, zullen ze minder wind vangen. Deze heesters komen snel los in de grond te staan zodra ze veel wind vangen. Een ander nadeel is dat er water in het gat rondom de stam kan lopen en later kan gaan bevriezen. Controleer dus regelmatig of (pas geplante) planten hier geen last van hebben en trap ze anders stevig aan.

Rozen: Alle klimrozen zullen in oktober uitgebloeid zijn en kunnen om die reden nu gesnoeid worden. Verwijder altijd eerst al het dode of zieke hout. Snoei daarna alle zijscheuten van bestaande hoofdtakken tot twee of drie bladeren of knoppen terug. Hele oude takken kunnen tot aan de grond worden afgeknipt. Nieuwe scheuten die vanuit onder zijn gevormd kunnen aangebonden worden. Vergeleken met andere klimplanten zijn de scheuten van klimrozen erg stug en kunnen bij een storm gemakkelijk breken.

Net zoals andere beplanting zal ook de groei van het onkruid afnemen. Alles wat nu gewied wordt, zal tot in het voorjaar niet meer zo snel terugkomen. Verwijder onkruid tussen voegen, uit grind, in het gazon en tussen beplanting. Hierdoor zal de tuin er in de winter over het algemeen netjes bij liggen. In borders waar blad ligt heeft onkruid nu al bijna geen kans meer.

Borders kunnen er in deze tijd van het jaar wat rommelig uitzien. Dit kan zijn door het blad dat er ligt. Wij adviseren om niet al het blad uit uw borders te verwijderen. Het beschermt namelijk de ondergrond, geeft onkruid geen licht en dient als schuilplaats voor verschillende dieren. Ziek en beschimmeld blad moet wel altijd weggehaald worden, gooi dit niet op de composthoop maar in de GFT-bak.

Uitgebloeide bloemen en plantdelen kunnen afgeknipt worden als het niet fraai meer gevonden wordt. Om dieren een beschutte plek te laten behouden kun je de planten ook tot in het voorjaar laten staan, waarbij het bij sneeuwval een prachtig beeld geeft. Vanaf oktober kan de eerste nachtvorst op komen zetten. Dit betekent dat kuipplanten naar binnen gehaald moeten worden om te overwinteren, zoals pelargonium en fuchsia. Zet vorstgevoelige planten in een koele ruimte waar het tussen de 5 en 15 graden celsius is. Bladhoudende beplanting heeft licht nodig, waarbij bladverliezende planten in het donker kunnen staan. Controleer ze regelmatig en houdt de potgrond redelijk vochtig.

Door de veranderende weersomstandigheden kunnen houten vlonders en paden verradelijk glad worden. Door het hout schoon te maken wanneer het glad aan begint te voelen, blijf je gevaarlijke situaties voor. Schoonmaken kan al met enkel water en een harde bezem, maar bijvoorbeeld ook met een hogedrukspuit. Werk zo min mogelijk met chemische schoonmaakmiddelen, dit komt namelijk uiteindelijk in het grondwater terrecht.

De dagen worden korter en daarmee worden de vissen minder actief. Ze hebben daarom ook minder voer nodig. Al het voer dat ze nu teveel krijgen, wordt niet meer opgegeten. Ten eerste is dit verspilling en ten tweede gaat het rotten waardoor het zelfs een bedreiging voor de vissen wordt. Als er geen net over de vijver gespannen is, kan er gemakkelijk blad in de vijver terecht komen. Haal dit zo snel mogelijk met een schepnet uit het water voordat het naar de bodem zakt en kan gaan rotten. Stoffen die uit het blad komen zijn giftig voor de vissen . Niet winterharde drijvende planten zoals waterhyacinten kunnen niet tegen de vorst en moeten daarom ergens anders overwinteren. Dit kan door ze in een emmer water te doen en op een lichte, vorstvrije plaats te zetten.

Fauna in de tuin

Om ‘s winters vogels in de tuin te behouden, kun je ze lokken door ze te voeren. Daarmee worden ze geholpen de winter door te komen en zullen ze terugkomen zodra er opnieuw gevoerd wordt. Voeren kan het beste gedaan worden door het op te hangen of op een hoge voertafel te leggen. Daarmee worden geen andere dieren zoals muizen en ratten gelokt.

Bladeren die van rozen zijn afgevallen kunnen het beste gelijk verwijderd worden. Hiermee wordt voorkomen dat er sporen van sterroetdauw in de grond overwinteren. Het blad mag niet op de composthoop omdat dit later weer door de tuin verwerkt wordt. Gooi het daarom in de GFT-bak.